Tranh Triệu Mạnh Phủ
Đất sét và nước là hai vật chất cụ thể mà không ai là không biết. Còn tình yêu nam nữ là sự rung cảm của hai trái tim mà trong đời mỗi người ít nhất một lần trải qua. Đặt ba thứ này cạnh nhau xem ra đầu Ngô mình Sở chẳng ăn nhập gì, nhưng trong văn chương Trung Hoa thì dã thấy hai lần chúng keo sơn gắn bó. Câu chuyện ngỡ như bắt đầu từ sự ví von so sánh khác thường của chàng trai Giả Bảo Ngọc trong bộ tiểu thuyết Hồng Lâu Mộng rất nổi tiếng của Tào Tuyết Cần (1719- 1764) đời nhà Thanh. Bảo Ngọc con nhà quyền quý, sống trong nhung lụa, được chiều chuộng quá mức, nên thể lực chàng yếu đuối, tâm hồn lại đa sầu đa cảm. Đã vậy, Bảo Ngọc thích gần gũi đàn bà, và rất mực sùng bái dung nhan sắc nước hương trời của cô em họ là Lâm Đại Ngọc. Bảo Ngọc khẳng định như đinh đóng cột: Đàn bà do nước tạo thành, còn đàn ông do đất sét làm nên, do vậy đàn bà linh lợi, thông minh, kiều diễm, khả ái, còn đàn ông như chàng chẳng hạn thì xấu xa, ngu độn, thô lỗ, tàn bạo. Bảo Ngọc lấy làm xấu hổ và ân hận vì đã mang kiếp nam nhi.
Hóa ra sự so sánh cực đoan ấy đã manh nha từ đời Nguyên. Số là thời đó có một họa sư danh tiếng tên là Triệu Mạnh Phủ (1254-1322) lấy một bà vợ họ Quản cũng là một đại danh họa. Cuộc tình của hai bậc kì tài một thời nồng nàn đắm đuối. Nhưng khi cả hai về già thì đức ông chồng đâm ra nhạt nồng phai thắm với bà vợ họ Quản, lăm le cưới một nàng thiếp trẻ trung xinh đẹp. Bà vợ già âm thầm đau xót và trút niềm tâm sự vào một từ khúc thế này:
Anh của em, em của anh
Giữa chúng ta tình cực đậm đà
Cho nên nhiều khi nóng như lửa
Lấy một nắm đất sét
Nặn thành hình anh
Đắp thành hình em
Rồi đập phá cả hai hình chúng ta, nhào chung lại
Lại nặn hình anh
Lại nặn hình em
Trong chất đất của em có anh
Trong chất đất của anh có em
Anh với em sống thì đắp chung mền
Mà chết liệm chung quách