Thứ Bảy, 25 tháng 12, 2010

HẦU CHUYỆN BÁC BOBI

 

                          Anh nhà quê (Bu) lên thành phố!

 

 

Lang thang vào http://thovanhoangkim.blogspot.com  đọc bài “Bác Hồ rất ít trích dẫn”,  đến gần cuối bài thì sửng sốt thấy anh Hoàng Kim trích nguyên một Entry của Bu, cùng với “còm” của bạn bè hồi mồ ma Zà hu 360.  Bài của Bu có tựa đề “HẦU CHUYỆN BÁC BO BI”. Mấy năm rồi, nay đọc lại những gì mình viết thấy lòng dạ sao mà bồi hồi.  Zà hu 360 thuở ấy vui như tết, vậy mà bạn bè nay tứ tán đâu hết. Hai người đẹp TKO và Catulaho giả từ blog, bác BOBI thay tên đổi họ, mai danh ẩn tích đâu bên plus, anh chàng Malieng trôi dạt tận đẩu tận đâu nay mới lò dò về với Multiply, đang nghỉ lấy sức. Trong  bài “Bác Hồ rất ít trích dẫn” Bu lược bớt phần của anh Hoàng Kim, chỉ tái bản lại phần Bu viết cùng với còm  của bạn bè hồi ấy, để nhớ lai một thời và để bạn bè “mân ti” ngày nay đọc chơi. 

 

* *

*

Comment ở blog Bulukhin, bác BO BI viết:  “Mấy thanh niên ngồi quán bia thỉnh thoảng hát: “Không có việc gì khó/ chỉ sợ tiền không nhiều...”. Bây giờ TKO hát: “Không có việc gì khó/ chỉ sợ mình không liều...” BOBI biết hình như có một bài thơ chữ Hán của người xưa nói về ý chí dời non lấp biển, nay được người đời dịch ra với nhiều dị bản vui vui. Bác Bu là người am hiểu thư tịch cổ, mong bác cố gắng tìm lại bài thơ chữ Hán đó để mọi người cùng đọc và suy ngẫm”.

@BULUKHIN: Mặc dầu biết phận mình văn dốt võ dát, nhưng được bác BOBI đã tin tưởng hỏi thì Bu tui cũng xin thưa lại dăm ba điều. Có gì chưa đúng mong các bạn chỉ giáo cho. Theo chỗ Bu biết thì thời Bắc Tống có ông Uông Chu làm ra loại thơ bốn câu, mỗi câu năm chữ (ngũ ngôn tứ tuyệt). Sau này người Nam ta tham khảo thể thơ đó soạn ra sách “Ấu học ngũ ngôn thi” (thơ năm tiếng dạy trẻ học) còn gọi là Trạng nguyên thi, gồm 278 câu nói về lợi ích sự học tập và giấc mơ đỗ đạt, xin dẫn ra vài câu:

 

Tự tiểu đa tài học

Bình sinh chí khí cao

Biệt nhân hoài bảo kiếm

Ngã hữu bút như dao

(Tài năng học tập bộc lộ từ nhỏ

Xưa nay đều có chí khí

Người luyện võ chỉ thích bảo kiếm

Còn ta văn bút bén như dao)

 

Và để dạy cho trẻ ý chí đội đá vá vá trời, dời non lấp biển “Ấu học ngũ ngôn thi” có bài:

 

Tạc sơn thông đại hải

Phá thạch bố thanh thiên

Thế thượng vô nan sự

Nhân tâm tự bất kiên

(Đục đá thông ra biển

Đội đá vá trời xanh

Trên đời không việc khó

Chỉ sợ lòng không kiên)

 

Trong đó, hai câu “trên đời không việc khó/ chỉ sợ lòng không kiên” được người Nam ta biến tấu ra nhiều dị bản như “Không có việc gì khó/ chỉ sự tiền không nhiều” hoặc “không có việc gì khó /chỉ sợ mình không liều” như bác đã dẫn ra. Nhân thể cũng nói thêm, sách “Tấm lòng của Bác Hồ”, nhà xuất bản Công An Nhân dân năm 2005 có dẫn ra một đoạn như sau: “Năm 1950, trong một lần gặp gỡ anh em Thanh niên xung phong làm đường ở đèo Khế Thái Nguyên Bác Hồ đã đọc tặng mấy câu:

 

Không có việc gì khó

Chỉ sự lòng không bền

Đào núi và lấp biển

Quyết chí cũng làm nên

 

Bốn câu thơ ấy tuy mượn ý “Thánh hiền” nhưng đã được kiểm nghiệm trong thực tế cuộc sống của Bác Hồ mấy chục năm trước đó”. Hai chữ Thánh hiền được nhà xuất bản Công an Nhân dân cho vào ngoặc kép không hiểu có dụng ý gì. Hay là họ biết rõ xuất xứ bốn câu thơ ấy nhưng cứ muốn nó mang một nội dung cao siêu của thần thánh??.

@ MA LIÊNG:  Người hỏi hay mà người trả lời cũng hay, giá bác Bu đưa lên nguyên bản chứ Hán cho bọn em ngắm nghía (chứ không phải để đọc) thì thú vị biết mấy.

@TKO: Tạc sơn thông đại hải/Phá thạch bố thanh thiên/Thế thượng vô nan sự/ Nhân tâm tự bất kiên!...Bài thơ rất hay bác Bu nhĩ!

@NGUYENTHUTHUY 1401: “Trên đời không việc khó/chỉ sợ lòng không kiên”. Muôn sự thành hay bại đa phần đều do lòng người cả bác nhỉ? Những câu như “có sức người sỏi đá cũng thành cơm” hay “Thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn” cũng đều ca ngợi sự kiên trì, bên bỉ của con người. Cho em gửi lời thăm cu Rơm, chúc cháu hay ăn chóng lớn!

@CATULAHO: Hai chữ Thánh hiền trong ngoặc kép, theo em nhà xuất bản 

Công an Nhân dân muốn nói ý ấy không phải của thánh hiền, họ không muốn nói ra sách Ấu học ngũ ngôn thi đó thôi. Còn vì sao như thế thì chỉ có các bác ấy biết. Hihihi.

@BOBI:  Cảm ơn bác Bu đã tìm ra được bài thơ trong “Ấu học ngũ ngôn thi’. Vì bác Bu không kịp đưa chữ Hán vào nên BOBI mạo muội thử đưa vào (theo yêu cầu của Malieng). Nếu có chữ nào sai, bác Bu hiệu đính sau

 

鑿山通大海
鍊石補青天
世常 無人事
人心自不堅

 

Phải thừa nhận rằng, ngoài nền triết học mà đỉnh cao là kinh dịch, thì nền văn học hàng ngàn năm trước đây của Trung Hoa cũng rất đồ sộ. Các bậc tiền nhân nước ta qua hàng thế kỉ và với kiến thức nho học uyên thâm đã tiếp thu và truyền thụ cho nhiều thế hệ con cháu. Tuy nhiên khi ngâm vịnh và đặc biệt khi viết thành sách các cụ đã không đề xuất xứ (chủ yếu là thơ) nên hậu duệ vẫn nhầm tưởng là của các cụ. Thậm chí có người biết nhưng vẫn lờ đi (!?)  Thiền sư Lê Mạnh Thát đã chỉ ra được nhiều bài như vậy, hoặc nhiều nhà nghiên cứu khác đã phát hiện khoảng hai phần ba nội dung trong “Vân Đài loại ngữ” của Lê Quý Đôn có xuất xứ từ Trung Quốc.  Luật nay gọi đó là vi phạm bản quyền. Dân gian gọi đó là đạo văn. Điều đáng xấu hổ, đạo văn ngày nay là một trong những cách tiếp cận  của giáo dục Việt Nam ta.: Từ cấp 1, các cháu đã làm văn với các bài văn mẫu. Nhiều luận án cử nhân, tiến sỹ, cũng copy gần như nguyên văn của người bảo vệ trước. Có giáo sư đầu ngành bê gần nguyên văn luận án của sinh viên, thay đề mục và đề tên mình vào để in thành sách. Nhiều bài nghiên cứu đăng trên các tạp chí chuyên ngành đều dịch thuật của nước ngoài (dù dịch sai nhiều).  Nhưng thôi, đấy là chuyên của thiên hạ. Còn khi nàng Cách Cách xinh đẹp TKO hát: “ Không có việc gì khó/ Chỉ sợ mình không liều”, BO BI cảm thấy hứng khởi, nỗi máu Lục văn Tiên định liều một phen, nhưng rồi nghĩ mình cầm tinh con thỏ nên chột dạ, hóa ra:

    Đời có nhiều việc khó

    Mà mình không nên liều

    Sợ đang cầm tinh con thỏ

    Lai biến thành tinh heo.

 

@BULUKHIN:   Bác BOBI kính mến, tôi đã đọc lại cái còm của bác vài lần và còn muốn đọc nữa. Bác nói khéo quá, kín kẽ quá, ai ngứa miệng muốn gây sự  với bác cũng không làm gì được. Tôi đang la cà trên đường phố Sài Gòn, vào hiệu nét dọc đường  máy móc tậm tịt, nên không làm sao mà nói cho hết được. Câu thứ 4 của bài thơ chữ Hán  bác chép lên có nhầm hai chữ, nguyên bản “thế thượng vô nan sự” 

( ) bác viết ra  “thế thường vô nhân sự” (世 常 無人事).  Một lần ở đâu đó tôi có nhắc đến sách Vân Đài loại ngữ của cụ Lên Quý Đôn,  Đúng như bác nói, cụ Lê hể mở miệng ra là y như ông này nói, ông kia nói, toàn những ông bên Tàu nói, chứ không thấy ông nói được mấy cả.  Và ngay phần ông nói không hiểu ông có “đạo” văn ai hay không,  hôm nào tôi phải xem lại đã, chứ nói hồ đồ về các cụ là không được.  Mà bác ạ, cuộc đời đa đoan lắm, ai đó nói “ăn cắp cái lưỡi câu thì bị vào tù, ăn cắp một quốc gia được gọi là vua”. Cho nên bác xem, vua chúa xưa nay thiếu gì kẻ ăn cắp.

Riêng với chú Malieng, chú mày “ngắm nghía” bản chữ Hán của bác BOBI (mà Bu đây có hiểu chỉnh lại hai chữ) đã được chưa? Khỏi phải chép lại nhé.  

@TKO:  Em chào cả nhà ạ! Cứ cái đà này em lại phải hót nhiều nhiều mấy câu liều mạng....Bu và BOBI cất giọng hòa âm hay như thế này thì em sẽ được mở mang thêm kiến thức ạ!  Cảm ơn chuyên gia ngôn ngữ Buluk và Thỏ BOBI nhé.

P/S: Đọc thơ comt của BOBI chết cười.

@NGANHA: Dạo quanh và dừng lại lại đây đọc những lời trao đổi của mọi người, NH thấy thú vị lắm lắm. Vốn không hiểu về chữ Hán nhưng lại rất háo hức lắng nghe, nên xin phép cho NH được ngồi im thỉnh giáo, được không ạ ?

@PNH: Chữ nghĩa xưa nay khó như thế, bể học bao la nên chỉ dám đứng ngoài hóng chuyện. Tuần tới tôi sẽ ghe bác Bu kéo đi chùa chiền, café nghe bác kể chuyện xưa nay nữa.

@THIEN PHONG: 世上无难事,人心自不坚  nguyên câu là Thế thượng vô nan sự, nhân tâm tự bất kiên. Chứ không phải là thế thường. .·陈元靓《事林广记》第九卷:世上无难事,人心自不坚。Câu này xuất  hiện trong sách “Sự lâm Quảng kí” quyển 9 của Trần Nguyên Tĩnh (?!) thời Tống, về sau được đưa vào trong Thần đồng thi của Uông Chu. Mời các bác vào Web này đọc:  http://zhidao.baidu.com/question/59294953.html  là có hết toàn bản. Văn bản Thần đồng thi và Trạng nguyên thi có nhiều dị đồng, do mỗi thời tam sao thất bản, thêm thắt vào mà khác. Uông Chu 汪洙 tên tự Đức Ôn 德温

người Ninh Ba là một học giả nổi tiếng thời Bắc Tống. Nguyên câu trích trong bài Thần đồng thi là:  凿山通大海 鍊石补青天 世上无难事 人心自不坚.

Đấy , các bác châm chước cho, và có gì chưa hiểu, qua blog tôi nhé!

@TORO: Do cách học của ta xưa, cứ dùng của người trước lắp vào thành bài của mình, lâu dần quên mất bản gốc, tưởng của mình cả. Chả thế mà vô số giai thoại của các danh nhân nước ta đã có sẵn trong sách tiếu thoại của Tàu từ bao giờ, ví dụ như Điếu văn chữ Nhất của Mạc Đỉnh Chi, câu đối “Quân ân thần khả báo” của Cao Bá Quát.

@BULUKHIN (Viết tối Noen 24.12.2010)

Tôi thấy phải nói thêm vài dòng về bài thơ chữ Hán mà bác BOBI và bác THIENPHONG trích dẫn. Hai bác đều viết câu thứ hai là  “Luyện thạch bố thanh thiên” (鍊石補青天) trong khi đó “Ấu học ngũ ngôn thi” mà tôi dẫn ra lại viết “Phá thạch bố thanh thiên” (石補青天). Có lẽ “phá” (破) hợp lý hơn. Người ta đập đá to thành đá hộc để dễ vận chuyển trong công việc vá trời.  Chứ  chưa thấy ai luyện đá cả. Bác BOBI viết chữ Phồn thể, bác THIENPHONG viết chữ giản thể nên một số bạn có thể bở ngỡ. Mời các bạn chỉ giáo thêm.



 

         

23 nhận xét:

  1. Hay quá anh Bu ạ..hay cả người gợi ý..lẫn người đặt vấn để , hay cả người comment lẫn người lấp lửng trả lời với những chứng minh sắc bén ... Gió xin phần viết của anh Bu và phần com của bác Bo về để dành nghiền ngẫm nhé ..Cám ơn anh Bu nhiều . Cứ sang nhà anh là về có thêm một mớ ! :)

    Trả lờiXóa
  2. Hehehe..có thêm một "mớ' rau xanh kiến thức ...tập tàng!
    Cảm ơn Gió tem bài này nhé.

    Trả lờiXóa
  3. đọc bài này của bác Bu hay quá, hiểu thêm nhiều điều, mà bác này:

    Tạc sơn thông đại hải
    Phá thạch bố thanh thiên
    Thế thượng vô nan sự
    Nhân tâm tự bất kiên

    (Đục đá thông ra biển
    Đội đá vá trời xanh
    Trên đời không việc khó
    Chỉ sợ lòng không kiên)
    ...
    Câu thơ đầu nên dịch là 'Đục NÚI' liệu có đúng hơn không ạ...

    Trả lờiXóa
  4. Ý kiến của bác hay vô cùng.
    Tạc sơn là đục núi, công việc đó thật vĩ đại, còn đục đá thì có thể chỉ đục một vài khối nhỏ thôi. Mà đã tạc sơn thì rõ ràng là phải phá đá. Đá đó được đội đi vá trời. "Đội đá vá trời" là một câu thành ngữ dân gia vẫn nói.
    Có thể dịch:
    Đục núi thông ra biển
    Đội đá vá trời xanh
    Trên đời không việc khó
    Chỉ sợ lòng không kiên.

    Ở trên là tôi chép lại sách "Ấu học ngũ ngôn thi" bác ạ.
    .

    Trả lờiXóa
  5. Nhìn tấm hình, chụp thì rất đẹp, nhưng

    Phía trên thì thiếu chóp nhà thờ,
    dưới chân thì thừa tí khoảng không..

    Trả lờiXóa
  6. Hai anh nhà quê
    Ngô nghê quá nhỉ
    Thế mà tri kỉ
    Suốt đời nhớ nhau

    Trả lờiXóa
  7. Vậy là còn có thêm một bác nhà quê nào nữa sao !!!

    Trả lờiXóa
  8. Một con đường xuyên núi, một bên là bờ Thái Bình dương

    Trả lờiXóa
  9. Và một con đường khác trong nhiều con đường xuyên núi, mà người ta làm được như chuyện bình thường... còn đèo Hải Vân mình thì là cả một kỳ công..

    Trả lờiXóa
  10. Các cụ ta không nói đạo văn mà là tập cổ phải không bác Bulukhin ơi?

    Trả lờiXóa
  11. Anh nhà quê thứ hai là người chụp ảnh bạn không thấy được

    Trả lờiXóa
  12. Bản gốc đúng như bạn nói,
    Ở đây tui dẫn theo "Ấu học ngũ ngôn thi" của người Nam. Ẻn này không nhằm mục đích nói về thơ thẩn, mà thơ chỉ là cái cớ thôi....

    Trả lờiXóa
  13. Người Đài Loan thực hiện đúng ý tưởng tổ tiên họ "Tạc sơn thông đại hải". Trên Quộc 1 ở Việt Nam chỉ có hầm Hải Vân đáng được gọi là lớn, nghe đâu năm 2014 có thêm hầm Cù Mông nữa...Những bức ảnh của bạn là một minh họa chuẩn xác cho câu thơ trên. Cảm ơn nhé

    Trả lờiXóa
  14. Cám ơn anh đã thích bức hình và ý nghĩa của nó!
    Dọc suốt đất nước của họ là những con đường xuyên núi như thế !
    Mình đi thì không thể đếm hết được.
    Trong khi đó, trước 1975 họ còn rất là nghèo ...

    Trả lờiXóa
  15. Câu hỏi của bạn rất hay, có lẽ phải viết hẳn một bài về câu hỏi đó mới nói hết được.
    Ngắn gọn theo Bu tui: Đạo văn là lấy văn của người ta rồi đề tên mình vào làm tác giả để đánh lừa thiên hạ. Đạo trường hợp này là kẻ trộm, kẻ cắp. Còn Tập cổ là dùng những câu trong một bài văn cổ sau đó chắp nối thêm ý mình thành một bài mới, việc "dùng" này công minh chính đại, không giấu diếm ai. Các cụ xưa có thú chơi tao nhã là tập Kiều, tức chắp nối niều câu Kiều rải rác lai thành một bài mới nói lên tâm trạng, chính kiến, tư tưởng mình
    Nghỉ sao nói vậy bạn đọc tạm nhé.

    Trả lờiXóa
  16. Đọc bài này lại nhớ TKO và bác BOBI, nhớ thủa ở blog 360 vui thế! May mà sang Multiply vẫn còn bác Bu và những người bạn thân thiết nhưng chẳng thể nào bằng ngày xưa...

    Trả lờiXóa
  17. Một đi là chẳng có về
    Ngày xưa ơi, những bạn bè của Bu ...
    huhuhu

    Trả lờiXóa
  18. Đọc lại bồi hồi thật, bác Bu nhỉ!
    Xin bàn thêm vài câu, cụ Hồ rất hay dùng thành ngữ, điển cố nhưng Cụ phát biểu miệng, nên không tiện và không cần ghi nguồn. Các nhà văn, nhà báo ghi lại, không chú thích nên dễ bị hiểu sai là cụ sáng tác. Ví dụ: Vì lợi ích 10 năm trồng cây... hay Đoàn kết đại đoàn kết... rồi Không sợ thiếu chỉ sợ không công bằng...vv đều là sách Tàu.
    - Sách Trạng nguyên thi mà các ông đồ của ta mang ra làm giáo hoa gõ đầu trẻ, cụ NVB cho là của Tàu bác ạ. Của một ông Trạng nguyên nào đó.

    Trả lờiXóa
  19. Cẩn tắc hơn là phát biểu miệng cũng cần trích dẫn nguồn, người phát biểu là nguyên thủ quốc gia lại cần nhớ điều đó, đúng không ??

    Trả lờiXóa
  20. Bác bulu và các bạn của bác giỏi thật...:)

    Trả lờiXóa
  21. Bicon nghe CG TTM giới thiệu đến thăm anh Bu chút xíu. Cảm ơn anh về bài viết:
    Không có việc gì khó

    Chỉ sự lòng không bền

    Đào núi và lấp biển

    Quyết chí cũng làm nên

    Trả lờiXóa