NẾU BẠN CÓ MỘT BỘ KINH THI CỦA NXB VĂN HỌC QUÝ I - NĂM 2004

 

                            

                                Góc phía nam sân nhà Bu

 

                                  

                                     Góc phía bắc sân nhà Bu

 

                            

          Để gợi nhớ câu thơ "hoa cúc vàng như nỗi nhớ day dưa" của Tế Hanh

 

 

Bu sang nhà anh Hoàng Kim  nghe cô giáo Cao Nguyên thỏ thẻ:

"Thầy ơi, còn một bài PHIẾU HỮU MAI, CNB post từ lúc bên 360 tới bên này mà hổng có ai ghé đọc hết....."

Mới nghe thế thôi Bu đã thấy ngờ ngợ, vì trong tập Kinh Thi (quyển thượng) của nhà xuất bản Văn học ấn hành quý 1 năm 2004 do ông Tạ Quang Phát dịch, ông "Nguyễn Xuân Tảo vốn là biên tập viên văn học cổ điển văn học Trung Quốc lâu năm của nxb văn học biên tập lại, hiệu đính rất cẩn thận" (1) không có "Phiếu hữu mai" mà chỉ có "Biểu hữu mai". Tại các trang 94, 95,96  của sách trên in 3 chương "Biểu hữu mai". Bu chỉ chép lại đây nguyên văn cả chữ quốc ngữ lẫn chữ vuông chương I để các bạn tham  khảo, vì mục đích bài này là xét xem chữ PHIẾU,  chữ BIỂU, chữ TIÊU thì chữ nào đúng.

  CHƯƠNG I

 標 有 梅

 標 有 梅

 其 實 七 兮

 求 我 庶 士

 迨 其 吉 兮

Biểu hữu mai

Biểu hữu mai

Kỳ thực thất hề

Cầu ngã thứ sĩ

Đãi kỳ cát hề

Dịch nghĩa

Quả mai đã rụng

Ở trên cây, quả mai mười phần chỉ còn lại có bảy

Kẻ sĩ tìm đến chỗ em để cưới

Hãy kịp ngày tốt này.

Dịch thơ

Hôm nay mai đã rụng rồi,

Giảm đi còn bảy phần mười trên cây.

Sĩ phu tìm đến em đây.

Kịp trong ngày tốt lo ngay cho mà.

Chú giải của Chu Hy (2)

Chương này thuộc phú.  標 biểu rớt, rụng  梅   mai, tên cây mai, hoa trắng, quả như quả hạnh mà chua.  庶  thứ chúng, các vị.  迨   đãi, kịp.  吉  cát, cát nhật ngày tốt .

    Nước phương nam (3) chịu sự giáo hóa của Văn vương. Con gái chỉ biết lấy chữ trinh tiết trung tín để giữ mình, lo cho mình gả chồng không kịp thời  mà phải chịu nhục vì kẻ ngang tàng vô lễ. Cho nên  nói rằng : Quả mai đã rụng,  còn lại trên cây đã ít rồi thì biết rằng mùa mai đã qua và đã quá muộn vậy. Hỏi kẻ sĩ tìm đến để cưới em có lo kịp ngày tốt lành mà đến hay không.

***

Về phần ý nghiã nhân văn của chú giải không có gì phải bàn.   Bạn gái nào quá  kén cá chọn canh thì hãy nhìn vào cây mai. Độ xuân sắc na ná như quả mai ấy. Rụng ba còn bảy không sao, rụng bảy còn ba là có vấn đề, đến  rụng chín còn một thì …thì… chẳng còn gì để mà nói nữa. Sự lạ trong bài này là tựa đề bài thơ bằng quốc ngữ là "biểu hữu mai", nhưng chữ Hán viết là "tiêu hữu mai"(標 有 梅).Chữ tiêu (標) gồm bộ mộc 木  và chữ phiếu 票 (4) có nghĩa là ngọn cây, cái mũi nhọn, cớ sao các nhà làm sách chữ nghĩa đầy mình gọi là chữ biểu. Mà biểu cũng vô lý nốt.  5 chữ  biểu dưới đây  không hề có nghĩa rụng, rơi:

俵 (biểu) chia cho…

婊 (biểu) trong từ biểu tử là con hát, gái điếm…

表 (biểu) ở ngoài…  

裱 (biểu) khăn quàng cổ…

錶 (biểu) Đồng hồ đo thời gian…

 Như vậy Rớt, rụng  phải là chữ phiếu 搮 gồm bộ thủ扌và chữ phiếu 票 (4) . Chỉ có một bài thơ 16 chữ mà Nhà xuất bản Văn học sai đến hai lần. "Phiếu hữu mai" thành ra "biểu hữu mai", chữ Hán lại viết là  "tiêu hữu mai". Ông Chu Hy, học giả lỗi lạc đời Tống hẳn là không sai, chắc chắn các nhà làm sách "An nam quốc" nhầm lẫn mà không chịu hiệu đính xin lỗi người đọc. Và cô giáo Cao Nguyên post  bài thơ trong Kinh Thi có tựa đề Phiếu hữu mai (搮 有 梅) là hoàn toàn đúng. Các bạn có ý kiến gì khác chỉ giáo thêm cho Bu  được sáng tỏ.  Đa tạ.

------------------------------------------------------------

Chú thích của Bulukhin       

(1)  Trích lời Nhà xuất bản Văn học năm 2004

(2)  Chu Hy, một học giả nổi tiếng thời Thuần Hy, Nam Tống 1174-1190

(3)  Nước phương nam:  Bài thơ Phiếu hữu nam nằm trong phần THƠ CHU NAM . Chu là tên nước nhà Chu, nam là các nước chư hầu ở phương nam do Văn Vương trị vì

(4) Người Tàu có 7 chữ phiếu. Trong bài này dẫn ra hai chữ có liên quan :

- 搮 (phiếu) nghĩa là rơi, rụng…

- 票 (phiếu) nghĩa là chứng chỉ (phiếu vải, phiếu gạo, phiếu bầu…)