Chữ Hán được viết theo chiều dọc thẻ tre
Diễn viên Lã Thanh Huyền sắm vai Trần thị Dung trong phim Thái sư Trần Thủ Độ
( Đạo diễn cho bà Dung xoay sách thẻ tre 90 độ, và thời nhà Trần làm gì có sách thẻ tre để đọc)
Bạn TORO nhắn cho Bu thế này:
Bác tra giúp xem cái loại sách thẻ tre các cụ nhà mình có xài không, xài vào thời nào? Trông cái ảnh giới thiệu phim, thấy Lý Công Uẩn ngồi ở cái bàn có nhiều cuốn thẻ tre mà bực quá, cứ như là thời Tần Thủy Hoàng... Nhà Lý đã có thi cử, đã có Quốc tử giám thì dùng giấy từ lâu rồi chứ...
Cho đến nay, Bu chưa tìm thấy một quyển sách nào có thể tra cứu ngay được các cụ ta có xài sách thẻ tre không, và xài vào thời nào. Chỉ biết rằng người Tàu đã biết viết chữ lên thẻ tre từ đời nhà Thương (1556 tcn - 1446 tcn). Sách Hậu Hán thư có ghi “Thời cổ đại, sách và tài liệu phần lớn được chép trên thẻ tre rồi sau đó chép lên lụa gọi là chỉ. Lụa đắt tiền, thẻ tre thì nặng, cả hai đều không thuận tiện” (1). (Có chuyện kể Đông Phương Sóc dâng thư cho Hán Vũ đế gồm 3000 thẻ tre, phải cần đến hai người mới gánh hết, nhà vua vất vả đọc hai tháng sau mới xong). Năm 1972 các nhà khảo cổ Tàu khai quật hai ngôi mộ cổ ở Ngân Tước Sơn thuộc đông nam thành phố Lâm Nghi tỉnh Sơn Đông, ở ngôi mộ thứ nhất thu được 4942 thẻ tre, ở ngôi mộ thứ hai thu được 32 thẻ. Trên các thẻ tre ấy thấy ghi các tác phẩm như: Tôn Tẫn binh Pháp (Tôn Tẫn viết) Tôn Tử binh pháp (Tôn Vũ viết) và nhiều sách khác. Thời gian chôn cất hai ngôi mộ này vào khoảng 140 tcn - 118 tcn, vậy các văn bản trên thẻ tre rõ ràng được viết từ trước đó (2). Ở Việt
Theo sách “100 nhân vật ảnh hưởng lịch sử Trung Quốc” thì vào đầu thời Đông Hán (25 - 220) có ông Thái Luân (người Tàu) qua nhiều lần nghiên cứu, thí nghiệm, đã chế tạo thành công loại giấy bằng bông tơ thực vật, vỏ cây, sợi gai, lưới đánh cá rách... loại giấy này giá thành thấp, mỏng, lại chắc, viết trơn tru. Năm 105 vua Hòa đế (79 - 105) lập tức ra lệnh cho cả nước Tàu sử dụng loại giấy này. Thái Luân được vua phong Long Đình hầu, nên giấy của ông được gọi là giấy Thái Hầu. Quan quân nhà Đông Hán khi xâm lược nước ta hẳn đã đem giấy Thái Hầu sang dùng trong công văn giấy tờ, trong các lớp dạy chữ Hán, nhằm đào tạo các ông quan Giao Chỉ phục vụ bộ máy cai trị của họ, như Lý Tiến và Lý Cầm (thời Hán Linh đế 168-189). Khâm định Việt sử thông giám cương mục khi nói về hoạt động của các thái thú nhà Hán có viết “nhà Hán nghe tin Trương Tân mất ban cho Sĩ Nhiếp (4) bức tỉ thư...”. Tỉ thư là tờ công văn bằng giấy có đóng dấu ấn để làm tin, tỉ thư không thể là thẻ tre vì không đóng dấu lên đó được.
Theo Giáo sư tiến sĩ Jeam - Pier Drége giám đốc Viện Viễn đông bác cổ Pháp thì thời nhà Tấn (265- 420) nước ta không chỉ sử dụng giấy của Tàu mang sang mà còn làm ra giấy mật hương . Ông cho hay, sách “
Như vậy, chậm nhất là vào năm 284 nước ta đã sản xuất được giấy thì không lý do gì 727 năm sau, tức mùa xuân 1010 vua Lí Thái Tổ lại viết chiếu dời đô lên thẻ tre. Nếu nhà làm phim nào đó cho vua Lí Thái Tổ ngồi giữa một đống thẻ tre như TORO nói thì những người ấy làm lấy được cho có phim, bất chấp các sự kiện lịch sử. Tệ hại hơn, trong phim Thái sư Trần Thủ Độ do Nguyễn Mạnh Tuấn viết kịch bản, Đào Duy Phúc đạo diễn (5) lại cho bà Trần thị Dung vợ vua Lý Huệ Tông (sau đó là vợ Trần Thủ Độ) đọc sách trúc, gián tiếp nói rằng thời nhà Trần thế kỉ 13 người dân Việt còn dùng sách thẻ tre, thẻ trúc như thời cổ bên Tàu. Diễn viên Lã Thanh Huyền sắm vai Trần thị Dung chăm chú đọc sách nhưng lại xoay sách đi 90 độ. Có lẽ ông đạo diễn cho rằng người xưa viết chữ theo chiều ngang thanh tre, mà không biết rằng người xưa lại viết chữ theo chiều dọc. Sự thiếu hiểu biết lịch sử của các nhà làm phim dẫn đến những sai lầm ấu trĩ, vừa phản lịch sử vừa phản văn hóa. Tiếc thay!
(1) Theo “Những ghi chép đầu tiên về nghề làm giấy ở Việt
(2) Theo “Thẻ tre Ngân Tước Sơn” - Từ điển mở
(3) Viện Khảo cổ học tổ chức hội nghị vào ngày 29.9.2010
(4) Trương Tân và Sĩ Nhiếp là các viên thái thú nhà Đông Hán cai trị Giao Chỉ thời bắc thuộc lần thứ 2
(5) http://tuoitre.vn
03.12.2010
Trả lờiXóaSử sách năm 3010 có ghi: Tại xứ Việt cổ (cồn) người ta manh nha dùng sách ghi trên thẻ tre, gần giống với thời tàu trước công nguyên. Loại thẻ này chép ký tự chữ tượng hình theo chiều dọc thẻ và được xoay ngang 90 độ để đọc. Loại sách này ít lưu truyền trong dân gian vì nặng nề, bất tiện so với sách in giấy và sách điện tử nhưng rất được các nhà làm phim chuộng vì tính giả cổ (cánh) của nó. Sách tre xuất hiện lúc đó, gây nên hồ nghi và luận chiến tưng bừng trên hệ thống blog multiply, trong nhóm blogger Việt ngữ..
Trả lờiXóaMột ngàn năm sau con cháu còn khổ thế sao ? huhuhu !
Trả lờiXóahehehe ... Buồn cười thật . Cám ơn cả bạn Toro và anh Bu .
Trả lờiXóaCười xong lại muốn khóc giống anh Bu huhuhu
Anh Bu chí lý :-))
Trả lờiXóaNăm Thái khang thứ 5 (284, đời Tấn) sứ bộ La Mã mua của ta đến 30.000 tờ giấy để làm quà biếu. Thế là các cụ đã xuất khẩu giấy từ tám hoánh mà con cháu vẫn không dám tin vì đầu óc tự ty...
Trả lờiXóaGiấy "mật hương " ấy là giấy dó thôi bác ạ. Vì cây gió chính là cây tạo ra trầm.
Giấy "mật hương " ấy là giấy dó thôi bác ạ. Vì cây gió chính là cây tạo ra trầm
Trả lờiXóaChính xác như bạn nói
Đèn đỏ tái xuất giang hồ lại khen Bu thì sướng lắm hahaha...
Trả lờiXóaCố gắng cười lên gió ơi, một nụ cười bằng 10 thang thuốc bổ, hehehe.
Trả lờiXóa"Những điều trông thấy mà đau đớn lòng" Haizz....
Trả lờiXóaLạ gì bỉ sắc tư phong
Trả lờiXóaLàm phim thế ấy bằng không làm gì
hì hì hì...
hơ hơ, hôm nay vẫn còn 'đoạn vĩ thanh' của nghìn năm TL ợ, nhà cháu cũng chả tin thời nhà Lý dùng thẻ tre để viết, mà xem ảnh chụp cái cô kia cầm đọc hài ra phết...
Trả lờiXóaTrăm năm trong cõi người ta
Trả lờiXóaThẻ nào cũng phải mở ra đóng vào
Thẻ tre cho đến thẻ cào
Dọc ngang dùng cả, bực gì nào, bác Toro?
Hìhì, bác Bu không chấp kẻ phá quấy này nhé, chạy thôi! :D
Hài rồi trở lại thành bi
Trả lờiXóaĐể xem phim ảnh còn gì nữa đây.
Có nàng quấy phá cho vui
Trả lờiXóaChính tắc như thể nhà tui cũng buồn
Lạ gì bỉ sắc tư phong
Trả lờiXóaLàm phim thế ấy bằng không làm gì
hì hì hì...
Hì hì, bác Bu ạ, nối với TORO là cái phim mà có Lý Công Uẩn ngồi viết Chiếu vào thẻ tre chính là bộ phim làm chào mừng 1000 năm Thăng Long bị tai tiếng do cố vấn đạo diễn là người TQ, và quay cảnh bên TQ, trang phục cũng TQ luôn.
Trả lờiXóaThế mới nói, tốn hàng chục triệu đồng cuối cùng không được công chiéu đó.
Cái gì không phải của ta thì là của người......chuyện nhỏ
Trả lờiXóaNhưng lịch sữ của ta mà lơ tơ mơ với cung cách của nước người thì là nguy to....nguy to.....
Làm phim thế ấy thà không làm gì
Trả lờiXóaLàm phim thế, hại quá đi
Bộ Phim Lý công Uẩn đường tới Thăng Long không được công diễn là phải lắm. Tốn hàng chục tỷ đồng (có khi đến că trăm)...
Trả lờiXóaDân ta không chịu học sử ta mới ra nông nỗi ấy.
Trả lờiXóaThà không làm gì, chuồn chuồn chí phải...
Trả lờiXóaQua đây thấy bác Bu và các bác bàn luận hay quá. Ngày xưa sách được viết (đúng ra là khắc?) trên thẻ tre, bởi vậy mới có chữ "sử xanh" (vỏ tre tre màu xanh mà), cũng còn được khắc cả trên đá (bia đá). Phát minh ra giấy của con người như sử đã cho biết là điều diệu kỳ trong nhiều thứ phát minh diệu kỳ khác, nhưng không phải khi đã có giấy để viết (rất tiện dụng) mà người ta bỏ đi những cách viết trên những thứ khác, mới cách nay một hai trăm năm thôi người ta còn viết trên lá nữa.
Trả lờiXóaNhìn cái hình Trần Thị Dung đang cầm đọc cái gì đấy mà thấy ngán cho những nhà làm phim xứ mình quá. Thứ nhất là đúng như bác Bu và các bạn đã biết, xưa người ta viết trên tre theo chiều dọc, và hình như trên từng chiếc thẻ tre chứ không cột lại cuộn thành ống như thế (có phải không bác Bu, như kiểu viết sớ trên giấy mới cuộn lại thôi). Làm phim, viết sách, báo... chính là truyền bá văn hóa, mà làm phim thế này thì... chết rồi, phá hoại chứ truyền bá gì, chỉ là một chi tiết nhỏ mà còn thế, huống chi cả bộ phim? Giống như nồi cơm có cả đống sạn, hay nồi canh cả đống sâu... Huhuhuhu!
Và cái cách cầm đọc như thế này sẽ cho ta cảm giác là Trần Thị Dung đọc theo kiều từ trên xuống dưới, từ trái sang phải như kiểu chữ quốc ngữ.
Trả lờiXóa1- Trước đây Tư Mã Thiên viết sử bằng bút lông mực xạ lên thẻ tre, thẻ này được liên kết thành tấm như bức rèm. Vì bộ sử vĩ đại của ông mà viết rời từng thanh thì lẫn lộn tùm lum không ai có thể đọc được. Sách tre được cuộn như mình cuốn chiếu, khi đọc được dở ra theo chiều từ phải qua trái.
Trả lờiXóa2- Các nhà làm phinm của ta làm ẩu, không cần biết gì về lịch sử
Cách cầm sách của bà Dung đã xoay đi 90 độ, cái ngô nghê này do đạo diễn chứ không do em Lã Thanh Huyền hehehe
Trả lờiXóaCám ơn bác Bu đã cho biết những điều thú vị :D
Trả lờiXóaxin làm quen bác
Trả lờiXóaBiết thưa thốt không biết dựa cột nghe, các cụ dạy thế hehehe..
Trả lờiXóaĐời nhà Lý và đời nhà Trần làm gì có sách tre các bác ơi
Trả lờiXóaBiết được như bạn thì không còn gì để mà cười cho nó vui hehehe.
Trả lờiXóaMãi hôm nay mới vào đây xem.
Trả lờiXóaXem thấy gì không hở người láng giềng?
Trả lờiXóaMột sự hoài cổ, và một sự tiếc nuối.. !
Trả lờiXóaNhững nền văn minh và những phát minh cổ xưa của nhân loại, nhưng vì sự đố kỵ cố hữu của con người mà nền văn hóa văn minh của châu Á tụt lại tới bao nhiêu thời gian nhỉ!
Còn lại thì không có ý kiến! Và chỉ ước gì có một quyển ...!
Cô giáo à
Trả lờiXóaLà Bu muốn nói với nhà báo TORO thời Lý không dùng sách thẻ tre, nhà Trần lại càng không dùng nữa. Các nhà làm phim nước ta bất chấp lịch sử mà làm lấy được, thế thôi. Bu không định nói sự đố kị cố hữu của con người để chấu Á tụt hậu so với châu Âu. hihihi
Thì thích nói tới việc lan man khác í mà.
Trả lờiXóaViệc ở trên thì đã có bác nghiên cứu và nói cho biết rồi !
Cám ơn bác nhiều nhé!
Với lại không dám nhận là Cô giáo đâu nhé!
Theo tài liệu trên wikipedia, thì "đời nhà Thương bắt đầu từ vua Thành Thang và kết thúc vào đời vua Trụ (1766TCN-1122TCN) hay (1556TCN-1046TCN.
Trả lờiXóaTrong khi văn bản gốc Trúc thư kỉ niên được chôn cùng với vua Ngụy Tương Vương (chết năm 296 TCN), chôn ở huyện Cấp và được phát hiện năm 281 thời Tấn Vũ Đế."
Vậy chính xác thì Trúc Thư Kỷ Niên (竹書紀年) bắt đầu từ đời nhà Thương hay từ thời nào Bác Bulukhin nhỉ !