CHUÔNG và MÕ

Nhà thơ Đơn Sa đã được nxb Văn học cho chào đời tập thơ “Những dòng sáng trong đêm” tháng 12-2011. Nhà phê bình Đinh Trần Toán gọi tập thơ ấy là “một cuộc chơi chữ nghĩa”. Hôm nay bu tui lang thang trên Facebook lại gặp Đơn Sa với bài thơ “Nẻo đường” và nói đùa với Đơn Sa: "bạn đang làm; một cuộc chơi chuông mõ độc đáo lắm"… hihihi!


NẺO ĐƯỜNG

Sáng.

Sớm mai lên núi theo ngàn
Đêm còn ở lại giữa làn sương trong
Mùa sương lắng khi nắng bồng
Gió đi quét lá …quét lòng nhân gian

Chuông thánh thót mõ ái oan
Một người nói với một đoàn người nghe
Bên thềm có mái hiên che
Trên trời là đám mây về… để đi

 
Tối.

Rừng đêm đá núi uy nghi
Chuông và mõ khẽ thầm thì nhắn trăng 
Trăng non vượt núi lên thăm
Sắc như mắt lá rau răm ngang trời

Thấy trăng chuông mõ rụng rời
Cái con mắt ấy vừa khơi tâm trần
Khói hương vòng tỏa bâng khuâng
Chắp tay lặng hỏi những lần tâm hoang 


Trở về.

Cùng đêm sương gió lang thang
Nghe chuông chơi núi vọng vang u huyền
Sáng xuôi con nước mũi thuyền
Phất áo nắng dòng sông duyên trải lòng

Theo nẻo thiền kiếm hư không
Thẳng bay chưa vút nhuốm cong bộn bề
Đường lên núi dốc đam mê
Dáng chùa bóng pháp đã về ngày xưa

Đã đến chưa …
đã thấy chưa …
Áo xám trắng…
vắng cả mùa…
vọng trôi…


Bài thơ gồm ba phần: Sáng, Tối, Trở về, nhưng bu tui tâm đắc hai phần đầu, trong hai phần này lại khoái hình ảnh chuông mõ. Nhân sự” nhà chùa ngoài sư sãi ra phải kể đến chuông mõ. Nó có phận sự riêng và có tiếng nói cũng rất riêng. Sư tụng kinh niệm phật, tiếng chuông siêu thoát giữa thinh không để báo hiệu, để nhắc nhỡ phật sự chúng sanh. Tiếng mõ giữ tiết tấu cho lời kinh du dương dễ vào lòng người. Nhà chùa có thể thiếu cái này cái kia nhưng không thể thiếu chuông mõ. Nói theo lý thuyết Trung quán của ngài Long Thọ thì chuông mõ là hai nhưng chỉ một.  Nhưng cái tai nhà thơ Đơn Sa cực thính, cực nhị nguyên, nghe tiếng chuông vui vẻ, còn tiếng mỏ thì buồn thảm.

“Chuông thánh thót mõ ái oan”

Nhưng nghịch lý tâm trạng chuông mõ không phải khi nào cũng biểu hiện như nhau. Có lúc cả hai tâm đắc, thầm thì, trước một sự việc gì đó, chẳng hạn:

Rừng đêm đá núi uy nghi
Chuông và mõ khẽ thầm thì nhắn trăng.

Mà lưu ý hộ, đây là trăng non, trăng lưỡi liềm, gợi cái đẹp dân gian rất truyền thống:

“Trăng non vượt núi lên thăm
Sắc như mắt lá rau răm ngang trời”.

Ai cũng biết, mắt lá răm một thời nói về vẻ đẹp con gái. Nó không bén như dao cau, không sắc sảo như mắt bồ câu, mà đăm đắm buồn, man mác yêu thương, có cái gì đó sâu lắng, quyến luyến như tình yêu đôi lứa. Cho nên, nhìn khuôn trăng này chuông mõ cũng bàng hoàng…

“Thấy trăng chuông mỏ rụng rời
Cái con mắt ấy còn khơi tâm trần

Nói thế có phần oan cho chuông mõ, nhưng bảo ai làm cho chuông  mõ lên tiếng thì sợ thừa ...chính tác giả cũng đã xa xôi bóng gió về cái sự bay mà chưa vút, đường đi lại cong cong…

Theo nẻo thiền kiếm hư không.
Thẳng bay chưa vút nhuốm cong bộn bề

Mới hay tu để giải thoát khó từ trong chùa khó ra, chớ riêng chi đám chúng sanh vô minh như chúng mình đây !!